Prolaktin ve Kısırlık

Prolaktin, özellikle kadınlarda laktasyon yani süt üretimine düzenleyici olarak dahil olan, hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur.

Prolaktin yüksekliği hem kadınlarda hem erkeklerde çocuk sahibi olma konusunda önem taşımaktadır. Kanda prolaktin hormonunun yükselmesine hiperprolaktinemi adı verilirken, tersinin görülmesi hiperprolaktinemi olarak adlandırılır. Hipoprolaktinemi ise tam tersine, bu değerin normalden düşük olduğu durumu ifade eder.

Prolaktin hormonu seviyeleri, insanlarda kısırlıkla ilişkilendirilebilen vücut dengesinin bir parçasıdır. Genel olarak hamile kalamama göğüslerden emzirme dönemi dışında süt gelmesi şikayetlerinden anlaşılabilir. Özellikle kadınlarda yüksek değerler görülmesi, adet düzeninin bozulmasına ve ovülasyonun (yumurtlama) engellenmesine neden olur. Bu, düzensiz veya hiç adet görmeme ile sonuçlanabilir, bu durum da gebe kalmayı ciddi şekilde zorlaştırabilir. Erkeklerde ise aynı durumda testosteron seviyesi düşer, cinsel isteksizlik görülür, sperm kalitesi bozulur ve hatta kısırlık dahi görülebilir.

Prolaktin Değeri Kaç Olmalıdır?

Prolaktin hormonunun normal değeri kişiden kişiye ve yaşa göre değişebilir. Genel olarak kabul edilen referans aralığı, gebelik dışı dönemde kadınlarda 2-29 ng/mL (nanogram/mililitre) ve erkeklerde 2-18 ng/mL arasındadır. Ancak laboratuvarlardaki test yöntemleri ve referans aralıkları farklılık gösterebilir, bu nedenle sonuçları değerlendirirken uzmanların belirttiği referans aralıklarını dikkate almak önemlidir. Prolaktin yüksekliği hamile kalmaya engel mi diye fazlasıyla merak edildiğinden önemli bir konudur.

Hamilelik sırasında bu değer normalden daha yüksek olabilir. Ayrıca, hormon seviyeleri gün içinde de değişebilir, bu yüzden testin sabah saatlerinde aç karnına yapılması önerilir. Eğer kişinin prolaktin değeri normal referans aralıklarının üzerinde ise, bu durumun altında yatan nedeni belirlemek için doktorla görüşmek gereklidir. Uzman, kişinin semptomlarını, tıbbi geçmişini inceler ve gerektiğinde ek testlerle durumu değerlendirerek uygun tedavi planını belirler. Prolaktinin yükseldiğini gösteren belirtiler şunlardır:

• Düşük östrojen seviyesi
• Vajina kuruluğu
• Ereksiyon bozukluğu
• Erkeklerde kıl seviyesinde ani düşüş
• Hamilelik dışında memeden süt gelmesi
• Adet düzensizliği

Prolaktin Yüksekliği Neden Olur? 

Kadınlarda hamilelik dışında görülen prolaktin yüksekliği, birçok farklı sorunun varlığına işaret ediyor olabilir. Bunun nedeni arasında hipofiz tümörleri veya hormonal denge ile ilgili başka sorunlar olabilir. Stres ve yoğun fiziksel aktivite, bu hormonun seviyelerini geçici olarak yükseltebilir. Tiroid bezinin düşük aktivitesi olan hipotiroidizm de prolaktin seviyelerini artırabilir. Öte yandan kadınlarda Polikistik Over Sendromu da aynı sonuca sebep olabilmektedir.

İlaç tedavisi gören kişilerde antidepresanlar, antipsikotikler ve mide asidi baskılayıcıları gibi bazı ilaçlar yine prolaktin seviyelerini yükselten faktörler arasında değerlendirilir. Bilindiği üzere, gebelik ve emzirme dönemlerinde bu hormonun seviyeleri doğal olarak yükselir, yani endişelenecek bir durum yoktur. "Hamileyken prolaktin yükselir mi?" sorusunun yanıtı budur. Bunların yanında hipotalamus anomalilikleri ve kronik böbrek yetmezliği de yaygın nedenler arasında gösterilebilir.

Prolaktin Yüksekliği Tedavisi Nasıldır? 

Prolaktin yüksekliği tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Seçilecek metot, prolaktinoma gibi tümörlerden kaynaklanan spesifik durumları hedef alabilir veya hormonal dengeyi yeniden sağlamak için genel yaklaşımlar içerebilir.

Hipofiz bezi tümörleri yüksek prolaktin seviyelerine neden oluyorsa, tedavi seçenekleri arasında ilaç tedavisi veya cerrahi müdahale yer alabilir. Genellikle, başlangıçta ilaç tedavisi tercih edilir. Dopamin agonistleri adı verilen ilaçlar, bu hormonun seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda vücuttaki salınımını da baskılarlar ve tümörün küçülmesini sağlarlar. Eğer zararlı doku çok büyükse veya ilaç tedavisi etkili değilse, cerrahi veya radyoterapi düşünülebilir.

Eğer yüksek seviyeler belirli ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıktıysa, doktorunuz bu ilaçların dozunu ayarlayabilir veya farklı bir tedavi seçeneği sunabilir. Prolaktin tedavisi görüp hamile kalanlar vardır ve kişilerin uzman çözümlerine inanması önemlidir. Çünkü stres, kötü beslenme ve düzensiz uyku gibi faktörler de prolaktin seviyelerini önemli ölçüde etkileyebilir. Her şeyden önce sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, başarılı bir tedavinin anahtarıdır.

Tedavinin etkinliğini değerlendirmek için düzenli olarak kişinin doktoruyla iletişim halinde olması gereklidir. Belirli bir süre hastanın prolaktin seviyeleri izlenecek ve tedaviye yanıt verip vermediğinin değerlendirilmesi için gerekli testler yapılacaktır. Her vakada durum farklıdır ve uzman yaklaşımı da buna göre özelleştirilmelidir. “Prolaktin düşünce ne zaman hamile kalınır?” sorusuna yanıtı da en sağlıklı şekilde bu süreci izleyen ekip verebilir.

Prolaktin Düşüklüğü Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Prolaktin düşüklüğü, bu hormonun değerlerinin normalden daha düşük olması anlamına gelir. Bu durum, genellikle salgılandığı hipofiz bezindeki bir sorunu işaret eder veya hormonal denge bozukluğu sonucunda ortaya çıkar. Prolaktin düşüklüğüne yol açan nedenler arasında hipopituitarizm (hipofiz bezinin yetersiz çalışması), bazı ilaçların yan etkisi veya yanlış doz kullanımı, hipotalamus anomalilikleri bulunmaktadır.

Bu durum aynı zamanda üreme fonksiyonlarını etkileyebilir. Tedavi yöntemi mutlaka altta yatan nedenlere bağlı olarak belirlenmelidir. Uzmanın elindeki seçenekler, çoğunlukla sorunun kaynağını hedefler ve ilaç tedavisi, hormon tedavisi veya farklı başka yöntemleri içerebilir. Türkiye’nin en iyi tüp bebek tedavisini gerçekleştiren Op. Dr. Nurettin Türktekin, kısırlığı bütüncül bir şekilde ele alıyor ve farklı çözümler sunuyor. Prosedürler hakkında detaylı bilgi almak için lütfen bize ulaşın.