Tüp bebek yöntemi, kadından alınan yumurta hücreleri ve erkekten alınan spermin laboratuvar ortamında döllenmesidir.
Bu işlem sonucu meydana gelen embriyo, embriyo transferi adı verilen bir yöntem ile anne adayının rahmine yerleştirilir. İki hafta sonra yapılan kan testi ile anne adayının kanındaki Beta HCG seviyesi kontrol edilir. Bu sayede anne adayının genetik tüp bebek yöntemi ile hamile kalıp kalmadığı belli olur.
Tüp bebek tedavisi, (IVF) olgun yumurtalıklardan yumurtanın alınıp bir laboratuvar ortamında sperm tarafından döllenmesi işlemidir. Bu adımlar bazen farklı bölümlere ayrılır ve tedavi süreci daha uzun sürebilir. Genetik mühendisliği tüp bebek yöntemi çalışmalarıyla daha başarılı sonuç vermesi için sürekli geliştirmeler yapmaktadır. Bu yöntemde kadın vücudunda üretilen yumurta hücreleri, özel iğneler sayesinde vücuttan dışarı çıkarılır.
Tüp bebek yöntemi, 1970’li yılların sonundan beri uygulanan yardımcı üreme teknolojisinin en etkili türüdür. Kadınlarda kısırlık genetik midir sorusu bu tür tedavilerle ilgili araştırmalarda sık sık sorulur. Doğurganlık ile ilgili çeşitli problemleri bulunan bireylerin çocuk sahibi olmasını sağlamak için IVF adı verilen bu yöntem uygulanabilir.
Erkeklerde kısırlık genetik midir sorusu tüp bebek uygulamalarında öne çıkmaktadır. Bu tedavi yöntemi sadece kadınların değil erkeklerin de yumurta döllemede sorun yaşamasına çözüm getirir. Laboratuvar ortamında bir araya getirilen yumurta ve sperm döllenerek embriyo oluşturur. Tüp bebek tedavisi uygulanacak kişilerde yaş, yumurtalık rezervi, kan hormon değerleri ve boy kilo durumu önemlidir. Bu kriterler göz önünde bulundurulduğunda tedavinin tutma ihtimali artar.
Anne adayının rahmine yerleştirilen bu embriyo gelişiminin 2 hafta sonrasında inceleme yapılır. Kan testi pozitif olursa gebelik gerçekleşmiş demektir. Ayrıca tüp bebek tedavisi olan anne adayında bel ağrısı, karın ağrısı, bulantı ve lekelenme durumları gözlemlenir. Hastanın adet görmesi sonrasında ortalama 8-10 gün süreyle yumurta gelişimini sağlayacak hormon tedavisine geçilir.
Öncelikle çocuk sahibi olmakta güçlük çeken çiftlerde detaylı bir inceleme yaparak sorunun kaynağı saptanmalıdır. Çiftin en kolay ve sağlıklı şekilde bebek sahibi olmasını sağlayacak yöntem belirlenmelidir. Tüp bebek tedavisinde genetik tarama, tedavinin başarılı olup olmadığını anlamak için önemli bir işlemdir. Çeşitli sebeplerle gebe kalmakta sıkıntı yaşayan kişiler tarama testine girebilir. Menisinde hiç sperm bulunmayan erkek hastalar, cerrahi yönteme tabi tutulur.
Uygun şartlara sahip olan anne ve baba adaylarında, ilaçlarla yumurta gelişiminin sağlanmasıyla tedaviye başlanır. Genetik test sonucu sperm elde edilememişse tüp bebek tedavisi yapılamaz. Benzer şekilde yumurtlama işlevini kaybetmiş yani yumurta rezervi bitmiş kadınlar bu tedaviden yararlanamaz. Ayrıca menopoz dönemindeki kadınlar gebelik elde edemeyeceği için tüp bebek tedavisi uygulanamaz.
Bir yıl boyunca eşler korunmasız ve düzenli cinsel ilişkiye girmesine rağmen gebelik olmuyorsa doktora başvurmalıdır. Anne ve baba adayları tüp bebek tedavisinde ilk olarak muayene edilir ve bazı testlere tabi tutulur. Bunun ardından genetik tüp bebek tedavisinde şu aşamalar uygulanır:
Herhangi bir sebeple bebek sahibi olamayan çiftlerin çaresi tüp bebek yöntemidir. Kadından ve erkekten alınan yumurta ve spermin tıbbi müdahalelerle döllenmesiyle gerçekleştirilir. Bu 5 aşama sonunda hamilelik süreci başlamışsa anne adayı birey 7 gün içinde ultrason kontrollerine çağırılır. Gebeliğin ilk 3 ayı çok önemli olduğundan bu süreçte doktorun vereceği direktiflerin dinlenmesi önerilir. Tüp bebek tedavisi aşamalarında herhangi bir sorun yaşanmaması için bu alanda tecrübeli doktorlar seçilmelidir.
Tüp Bebek Tedavisi Sonrası İyileşme Sürecinde Neler Olur?
Genetik bilimindeki gelişmeler tüp bebek tedavisini de 1970’li yıllardan bu yana geliştirmiştir. Bu süreçte doktorun vermiş olduğu ilaçlar mutlaka aksatılmadan kullanılmalıdır. Çünkü tüp bebek transfer sürecinde sağlıklı embriyoların rahim iç zarına tutunması çok önemlidir. Bu tutunmayı sağlamak ve hamilelik şansını arttıran ilaçların düzenli olarak kullanılması gerekir. Tüp bebek yaptıranların iyileşme sürecinde şu hususlara dikkat etmesi gerekir:
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı gibi sorunlar yaşamamak için doktorun önerdiği ilaçlar aksatılmadan kullanılmalıdır. Bu ilaçlar doktora danışarak alınmalı ve progesteron iğneleri ve diğer ilaçlar tarif edildiği şekliyle alınmalıdır. Ayrıca listeria enfeksiyonuna yakalanmamak için pastörize olmamış süt ve taze peynir tüketilmemelidir.
Genetik mühendisliği tüp bebek tedavilerinde gelişmiş teknoloji kullanımına yönelik çalışmalar yapmaktadır. Böylelikle genetik tanı yöntemleri kullanarak bebeğe sahip olmak isteyen anne ve baba adaylarına test yapılabilir. Genetik tanı sayesinde gebelik ihtimali artar. Tüp bebek tedavisiyle dünyaya gelen bebeklerin genetik bir hastalığı olma ihtimali doğal gebeliklere göre daha düşüktür.
Ayrıca en sağlıklı embriyolar seçileceği için kromozom bozuklukları yüzünden gelişen düşüklüğün önüne geçilebilir. Kısırlık genetik mi sorusunun yanıtına yönelik bebek sahibi olamama problemi tüp bebek tedavisi ile aşılabilir. Preimplantasyon yöntemi laboratuvar ortamında en sağlıklı embriyoların seçilmesiyle yapılır. Böylelikle bebek sahibi olmak isteyip çeşitli sebeplerden dolayı olamayan anne ve baba adaylarına tıbbi çözüm sunulmuş olur.
Sağlıklı bebek gelişimi için bir embriyonun kromozom yapısının doğru sayı ve dizilimde olması şarttır. Eğer embriyo eksik veya fazla sayıda kromozom içerirse sağlıksız sonuçlar ortaya çıkar. Genetik hastalıklar riski olmadan başarılı bir tüp bebek tedavisi olabilmek için doktor seçimi çok önemlidir. Sağlıklı tüp bebek tedavisi için Op. Dr. Nurettin Türktekin’in tedavi yöntemleri önerilmektedir.
Yumurtalık kistleri, yumurtalığın içinde görülen içi sıvı ile dolu kese veya keseciklerdir. Normalde her adet döneminde overler içinde yumurta hücresini taşıyan ve boyutları 3 cm'ye ulaşabilen folikül adı verilen kist oluşur. Sonra bu kist çatlar ve yumurta açığa çıkar. Gençlerde yumurtlama sorunu olan kızlarda çatlayamayan normal ya da fizyolojik folikül kistleri her ay büyüyerek 5-10 cm ye ulaşabildikleri gibi polikistik over diye adlandırdığımız küçük 0.5-1 cm boyutlarında dizi halinde çok sayıda görülebiliyor. Bu fonksiyonel olan kistlerin dışında iyi veya kötü huylu yumurtalık kistleri de her yaş grubunda görülebilmektedir.
En sık görülen fonksiyonel yumurtalık kistleri dışında kistler iyi veya kötü huylu tümöral kistler şeklinde olabilirler. Ayrıca enfeksiyon sonucunda apse şeklini almış kistler görülebilir ki bu duruma genellikle ağrı ve yüksek ateş eşlik eder.
Tekrarlayan IVF başarısızlığına sebepler arasında embriyo kaynaklı, uterus kaynaklı veya bağışıklık sistemi kaynaklı sorunlar görülebilir. Tüp bebek tedavi sürecinde başarısızlık yaratan durumlardan bazıları şunlardır: Translokasyonlar, mozaisizm, İnversiyonlar ve delesyonlar. En sık görülen kromozomal anormallikler arasında çiftlerde herhangi bir sorun yokken embriyo kalitesi düşük olmasıdır. Çocuk sahibi olmakta zorlanan anne ve babada genetik inceleme önerilir.
Rahim içindeki yapısal bozukluklar, bebeğin tutunmasına engel olabilir. Ayrıca polip ve miyom gibi iyi huylu tümörler, başarısızlık yaratabilir. Embriyonun tutunmasına engel olan durumun saptanması için kapsamlı bir tetkik yapılması önerilir. İn vitro fertilizasyon gibi teknikler ile embriyonun rahme tutunması kolaylaştırılabilir.
Tüp bebek tedavisi sadece tek seferle sınırlı kalan bir tedavi değildir. İlk uygulamada başarısızlık yaşanırsa tüp bebek 2 deneme başarı oranı artıracak yöntemler uygulanır. Bundan sonraki yeni denemeler ile hamilelik görülme ihtimali artar. Tedavinin kaç sefer yapılacağı ile ilgili bir sınırlama bulunmaz.
