Yumurta Dondurma

İleri yaş, düşük over rezervi gibi nedenler ile gebelik ihtimali az olan kadınların ya da kemoterapi, radyoterapi veya ışın tedavisi gibi ağır tedavi süreçleri geçirmesi planlanan kanser hastalarının sağlıklı bir şekilde hamile kalabilmesi için, yumurtalarının erken dönemde toplanılarak, belirli şartlar altında dondurulup saklanması işlemine, yumurta dondurma adı verilir. Yumurta dondurma işlemi, en az 3 uzman doktor tarafından imzalanan sağlık kurulu raporu sonrasında gerçekleştirilirken tüm sürecin kontrol, kayıt ve takibi sağlık bakanlığı tarafından yapılır.

Kadın üretkenliğinin korunması adına yapılan yumurta dondurma işlemi ilk olarak 1980’li yıllarda uygulanmaya başlanmış ve bu yöntemle dondurulmuş yumurtadan doğan ilk bebek Avustralya’da kayıt altına alınmıştır. Türkiye’de, 2014 yılına kadar geçen süreçte, sadece kanser tedavisi görmesi planlanan hastalar için uygulanan yumurta dondurma işlemi, günümüzde kariyer ve geç evlilik nedeni ile ileri yaşlarda çocuk sahibi olmayı planlayan kadınlar da dahil olmak üzere çikolata kisti, düşük yumurta rezervi gibi sorunlara sahip kadınların da yer aldığı daha geniş bir kapsama sahip olmuştur.

Yumurta Dondurma İşlemi Nasıl Yapılır?

Yumurta dondurma işlemi için uygun adaylar, gerekli başvuruyu yaptıkları merkez tarafından bir süre kontrol edilir. Yumurta dondurma gerekçelerini gösteren rapor ve belgeler hazırlanır. Regl döngüsü başlangıcı itibari ile 10 ila 14 gün sürecek bir ilaç tedavisi programlanır. Dozu kişiye özel olarak hazırlanan ve yumurtaların sağlıklı bir şekilde olgunlaşmasına yardımcı olan bu ilaçlar, karından enjeksiyon ile düzenli olarak uygulanmalıdır. Doktorun belirleyeceği aralıklara, hastanın yumurtalarında yaşanan olgunlaşma, ultrason kontrolleri ile takip edilir. Yumurta istenilen olgunluğa ulaştığında, çatlatma iğnesi uygulanır ve bu iğneden takriben 36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır. Yumurta toplama işlemi, genel anestezi altında yapılan kısa ve son derece risksiz bir işlemdir. Toplanan yumurtaların dondurulabilmesi için hastadan imzalı izin formu alınır. İşlem sonucu elde edilen yumurtalar vitrifikasyon yöntemi ile hızlı bir şekilde hazırlanarak -196 derece ısıda özel tankların içerisinde saklanır. Dondurulmuş yumurta hücresi kullanılmak istendiğinde, sağlık bakanlığına dilekçe ile talep iletilir ve gerekli işlemler yapılarak gebelik başlatılır.

Dondurulan Yumurta Ne Kadar Süre Saklanır?

Normal şartlar altında, yumurta dondurma işlemi ile elde edilen hücreler 1 yıl süresince saklanmaktadır. Hastanın, yumurtayı daha ileri bir tarihte kullanmak üzere saklanmasını talep etmesi durumunda bu durum bir dilekçe ile tüp bebek merkezine iletilir ve her seferinde ek bir yıl olmak üzere toplamda 5 yıla kadar saklama süresi uzatılabilir. 5 yıldan daha uzun süre için yumurtaların saklanmasının talep edilmesi durumunda, sürecin onayının sağlık bakanlığı ya da sağlık müdürlüğü tarafından verilmesi gerekecektir.

Kimler Yumurtalarını Dondurabilir?

Yumurta dondurma işlemi genel anestezi altında gerçekleştirilen basit bir yumurta toplama işlemi ile yapılabilecek olsa da bu işlem sağlık bakanlığı tarafından bazı şartlara bağlanmıştır. Dondurulan yumurtaların takibi ve güvencesi sağlık bakanlığı kontrolünde gerçekleştirilir. 2014 yılında yayımlanan 24 Ekim tarihli üreme tıbbi yönetmeliği uyarınca, kimlerin hangi koşullarda yumurta dondurma işlemi yaptırabileceği açıkça belirtilmiştir. Bu tebliğ sayesinde, sadece kanser hastalarına yapılan uygulama, günümüzde bir takım özellikleri taşıması koşuluyla bazı hastalar tarafından da talep edilebilmektedir.

Kanser tedavisi planlanan hastalarda, üreme devamlılığını sağlamak amacıyla tedavi öncesi yumurta dondurma işlemi yapılabilmektedir.
Çikolata kisti ya da düşük over rezervi görülen hastalarda, uzman doktorlardan oluşan 3 kişilik sağlık kurulu tarafından onay verilmesi durumunda yumurta dondurma işlemi yapılmaktadır.
Kariyer planları ya da geç evlilik planları nedeniyle ileri yaşlarda çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar yumurta dondurma talep edebilirler.
Aile geçmişinde erken menopoz ya da yumurta rezervlerinin azalmasına yol açan hastalık bulunan kadınlarda yaş koşulu aranmadan yapılacak kontroller sonrasında yumurta dondurma işlemi yapılabilir.
Hiçbir risk taşımamakla birlikte 35 yaş üstü kadınlar, talep etmeleri durumunda gerekli muayene ve kontroller sonrasında yumurtalarını dondurmayı talep edebilirler.

Yumurta Dondurma İşleminin Avantajları Nelerdir?

Yumurta dondurma işleminin bilinen bir dezavantajı olmamakla birlikte kişinin fiziksel özelliklerine göre kısa süreli ve basit bazı yan etkiler gözlemlenebilir. Yumurta dondurma işlemi bazı durumlar için avantajlı bir işlemdir. Kişiler yumurtalarını dondurarak;

İleri yaş gebelik ihtimallerini artırabilir,
Ağır tedavi gerektiren hastalıkları, öncesinde yumurtalarını dondurarak, üreme hakkını kaybetmeden tedavi ettirme imkanı kazanabilir.

Kariyer planlarını, yaş ve doğurganlık riski gözetmeden oluşturabilir.