Tüpler, rahimin iki tarafından da çıkan; rahim ile yumurtalıkların arasında bağlantı oluşturan köprülerdir. Bir başka deyişle sperm ve yumurtayı buluşturup embriyoyu oluşturur ve yaklaşık olarak 12 santimetre uzunluğa sahip olan tüpler sağ ve solda olmak üzere iki tanedir. Gebeliğin ilk adımı tüplerden başlar ve tüplerin tıkanıklığı durumunda tüp yumurtayı içine alamaz veya alsa dahi sperm tüp içindeki bozukluk sebebiyle tüpe ulaşamaz ve sonucunda yumurta dölleyemez. İstisnai durumlarda döllenme gerçekleşebilir fakat embriyo rahme ulaşamadığından tüpte kalır. Bu durum da dış gebeliğe sebep olur.
Tüp Tıkanıklığı Nedenleri Nelerdir?
Tüplerde tıkanıklığın en sık görülen sebebi enfeksiyonlardır fakat enfeksiyonlar her zaman bu soruna yol açmaz. Genelde hiç tedavi yapılmamış veya yeterince önemsenmemiş yeterli tedavi yapılmamış enfeksiyonlardır. Bu tıkanıklığa sebep olan diğer faktörler ise endometriozis, pelvik inflamatuvar hastalık, cinsel yolla bulaşan hastalıklardan en sık klamidya ve gonore olmak üzere, dış gebelik de tüplerde ciddi hasarlara neden olabilir.
Tüplerin Tıkalı Olduğu Nasıl Tespit Edilir?
Tüplerin tıkanıklığı şüphesini aydınlatan ve tanı koyma sürecinde en sık kullanılan yöntem rahim filmi yani HSG (histerosalpingografi) dediğimiz tüpleri ve rahimi görüntüleyen bir röntgendir. Rahim filmi normal bir röntgende görünmeyen rahim ve tüpleri görünür hale getirmek için rahim ağzından verilen özel bir sıvı verildiği esnada çekilen röntgendir. Rahim filmi yani HSG çekimi yaklaşık olarak 10 – 20 dakika arası sürer ve genelde hastalar adet ağrısına benzer ağrı hisseder. Rahim filmi çekimi için verilen özel sıvı radyoopak madde adı verilen rahime ve oradan tüpe akışı esnasında rahim duvarlarını ve tüplerdeki patolojileri görünür hale getirerek çekimin röntgen filmlerine kaydolmasını sağlar. Rahim filmi yani HSG sebebiyle oluşabilecek enfeksiyon riskine karşı çekimden önce antibiyotik verilir. Rahim filmi dışında da durumun kesinliğini saptamak adına laparoskopi yani karın içerisine kamera ile bakılma işlemi de genelde tanı koyma ve kesinleştirme sürecinde uygulanan diğer yöntemler arasındadır.
Tüpler Tıkalıysa Nasıl Bir Yol İzlenmelidir?
Tüplerin tıkanıklığı teşhisinin koyulması sonrasında tıkalı çıkan tüplerin doğurduğu birkaç sonuç vardır. Tüp sadece ameliyat ile açılabilecek durumda tıkalı olabilir. Tüp içerisinde sıvı biriktirerek şişmiş olabilir. Rahim kaslarının istemsiz kasılması sonucu tüpün ağız kısmı büzülmüş olabilir ve hatta bu nedenle tıkalı olmasa bile film sonucunda tıkalı görülebilir. Küçük yapışıklıklar, pıhtı tıkaçları gibi nedenlerle de tüp tıkalı olabilir. Bu nedenler doğrultusunda eğer tüpler sadece ameliyat ile açılabilecek derece tıkalı olmadığı ve tüpte sıvı birikimi olmadığı sürece, tıkalı tüpler rahim filmi çekilirken “selektif salpingografi” adı verilen yöntem sayesinde açılabilir. Tüpte sıvı birikimi söz konusu olduğunda tüplerin laparoskopi ile çıkarılması veya rahimle birleştiği noktadan bağlanması tedavi şansını çok belirgin şekilde arttırmaktadır.
Tüpte Sıvı Birikimi
Tüpte sıvı birikimi diğer adıyla hidrosalpinks; yumurta kanalları tarafından üretilen sıvının kanal duvarlarından dışarı aktarılamaması sonucu kanallarda birikmesi durumudur. Bunun sonucunda tüpler sıvıyla birikerek dolar ve tıkanır. Tüpte sıvı birikiminin birçok nedeni olabilir. Tüplerin doğuştan yapışık olması, daha önceden cerrahi bir operasyon geçirilmiş olması veya önceden bazı geçirilen hastalıklar, kürtaj ve enfeksiyonlar da tüpte sıvı birikimine neden olabilir. Kadınlarda en sık görülen ve tüp bebek şansını azaltan en önemli sorundur. Tüpte sıvı birikiminin tedavisi, hastanın istekleri ve durumu göz önüne alınarak doktorla birlikte alınan kararlar sonucu yapılır. Çiftler bebek istemiyor olabilir ve cerrahi müdahaleye başvurulmaz veya durumun erken teşhisinde antibiyotik tedavisi uygulanabilir.
Tüpleri Tıkalı Kadınlar Anne Olabilir mi?
Tüplerin tıkalı olması durumu gebeliğin gerçekleşmesinde bir engel oluşturur fakat bunun gibi durumlarda da tüp bebek yöntemi ile gebe kalmak mümkün bir durumdur. Tüpte sıvı birikimi (hidrosalpenks )durumunda da, içi sıvı dolu tüpler çıkartılıp (laparoskpi yöntemiyle) sonrasında tüp bebek tedavisi yapılabilir.