Anne adayının gebelik öncesinde sahip olduğu bazı hastalıklar, gebelik esnasında ortaya çıkan birtakım rahatsızlıklar, rutin taramalarda bebeğin sağlıksız ya da sakat olduğunun saptanması ya da yüksek düşük riski gibi nedenlerle perinatologlar tarafından takip edilmesi gereken gebelikler, riskli gebelik ya da yüksek riskli gebelik olarak adlandırılır. Bir gebeliğin yüksek riskli olarak nitelendirilmesi, kadın doğum uzmanınızın yapacağı bazı muayene ve tetkikler sonucunda belirlenir. Riskli gebelik takibi, bu konuda özel eğitim almış doktorlardan oluşan perinatoloji bölümü tarafından yapılır. Riskli ya da yüksek riskli gebeliklerde rutin test ve muayenelere ek olarak bazı ileri seviye tetkikler istenebilmektedir. Anne adayının sağlığını korumak ve bebeğin gelişimini yakından takip edebilmek için yüksek riskli gebelik muayene sıklığı normal gebeliklere nazaran daha yüksektir. Kontrol aralarında anne adayının daha çok istirahat etmesi ve bazı aktivitelerden kaçınması tavsiye edilebilir. Yüksek riskli gebeliklerde yatak istirahati sıklıkla tavsiye edilebilmektedir.
Riskli Gebeliklerde Yapılan Tetkikler
Riskli gebelik nedeni ile gebelik takibinin perinatologlar tarafından yapıldığı durumlarda bazı ileri düzey tahlil ve tetkikler istenebilmektedir. Bu süreçte; kadın doğum uzmanı, endokrinoloji uzmanı, fizik tedavi uzmanı ya da dahiliye uzmanından da destek alınabilir. Gebelik süresince rutin olarak yapılan ikili test, üçlü test, dörtlü test ve detaylı ultrason haricinde, riskli gebeliğin özelinde; servikal uzunluk ölçümü, amniyosentez, fetal DNA testi, şeker yükleme testleri, koryon villus örneklemesi testi, kordosentez gibi testler istenebilir. Riskli gebelik takibinde NST erken haftalarda kullanılmaya başlanabilir. Bu ve benzeri test istemleri, anne adayının takibini yapan kadın doğum uzmanı ya da perinatolog tarafından yapılmalıdır
Hangi Gebelikler Riskli Gebelik Olarak Kabul Edilir?
Bir gebeliğin riskli ya da yüksek riskli olarak kabul edildiği durumlarda anne adayı bilgilendirilerek ilgili uzmana yönlendirilir. Riskli gebelik uzmanları tarafından yapılan inceleme sonucunda gebelik riskli olarak tanımlanır ve takibine başlanır. Kesin olmamakla birlikte aşağıda belirtilen durumlarda riskli gebelik şüphesi ile anne adayı muayene edilmelidir.
• Anne adayının 18 yaşından daha küçük ya da 35 yaşından daha büyük olduğu
durumlar,
• Anne adayının kilosunun normal sınırların çok altında ya da çok üzerinde olduğu
durumlar,
• Anne adayının gebelik için uzun yıllar beklediği ve uğraştığı zor gebe kalma durumları,
• Anne adayında kalp hastalığı, epilepsi ya da yüksek tansiyon hastalığı gibi takip
gerektiren hastalığın varlığı,
• Anne adayının geçmişte yaşadığı düşük ve kayıplar ile daha öncesinde yaşadığı dış
gebelik durumu,
• Daha öncesinde prematüre doğum yapılması durumu,
• Daha önceki doğumlarda yaşanan aşırı kanama ya da rahim yırtılması durumu,
• Ailede var olan genetik kökenli hastalıklar,
• Devam eden gebelikte rahim ağzı boyunda görülen kısalık,
• Gebeliğe bağlı olarak yüksek tansiyon ve gebelik şekerinin varlığı,
• Çoğul gebelik durumları,
• Tarama test sonuçlarında kromozom anomalisi tespit edilmesi durumu,
• Amniyon suyunun normal sınırların altında ya da üstünde olduğu durumlar,
• Plesentanın rahim ağzına yerleştiği ya da rahim duvarına yapıştığı durumlar riskli gebelik yönünden takip edilmelidir.
Riskli gebelik olarak nitelendirilen ve kontrolleri devam eden anne adaylarının, doktorun öneri ve tavsiyelerine dikkat etmesi ve kontrol randevularını atlatmaması büyük önem taşır. Doktor tarafından; yatak istirahati, özel diyetler ya da egzersizler tavsiye edilebilir. Anne adayının mekanik baskıyı azaltacak hamile korsesi kullanması tavsiye edilebilir. Gebeliğin seyrine göre anne adayının gebeliğin bazı dönemlerinde ya da tamamında cinsel aktivitelerden uzak durması istenebilir. Bu ve benzeri yasak ve kuralların, gebelik özelinde değerlendirilerek karar veriler durumlar olduğu ve kişiden kişiye farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır.