Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedir?
Osteoporoz halk arasında kemik erimesi olarak da bilenen bir hastalıktır. Kemik erimesi hastalığı çoğunlukla yaşlılarda görülüyor olarak bilinse bile bu algı doğru değildir. Osteoporoz hastalığı her yaş ve cinsiyette görülebilir. Hastalığın her yaşta görülebilme ihtimali kişilerde “Osteoporoz tedavisi nedir?”, “Osteoporoz tedavi edilir mi?” gibi sorulara cevap arama isteği uyandırıyor.
Osteoporoz Nedir?
Osteoporoz ya da halk arasında bilinen adıyla kemik erimesi; kemik dokularının çeşitli faktörler sebebiyle yapısında değişiklik oluşması ve bu değişiklikten kaynaklı olarak sağlamlığını ve doku organizasyonunu kaybetmesidir. Sağlamlığını ve doku organizasyonunu kaybetmesi sonucunda gücünü kaybeden kemik dokuları daha kırılgan hale gelirler. Osteoporoza bağlı olarak görülen en yaygın kırılma veya çatlamalar el bilekleri, omurga ve kalçalarda görülür.
Osteoporoz Belirtileri Nelerdir?
Kemik erimesi hastalığı erken dönemde herhangi bir belirtiye neden olmaz. Kemik erimesi kişilerin fark edebileceği belirtiler göstermediği için hastalığın tespit edilmesi zordur. Dokuların zarar görmesi ve sağlamlığını yitirmiş olmasından sonra herhangi bir kırık veya çatlak olmadığı sürece ya da kemik yoğunluğu testi yapılmadıkça hastalık tespit edilemez.
Osteoporozun ileri dönemlerinde kişilerin hissedebileceği bazı belirtiler olabilir. Bu belirtiler şu şekilde olabilir:
- Omurga içerisinde çökmüş ya da kırılmış bir omurun sebep olduğu bel ağrıları
- Kemiklerin erimesi sonucunda boyda 3 cm’den fazla kısalma görülmesi
- Vücut duruşunun çarpık ve kambur olması
- Motor becerilerle sağlanan basit hareketlerde bile kırılma ve çatlama oluşması
Kemik erimesinin ileri dönemlerinde görülen bu belirtiler hastalığın tespitini kolaylaştırabilir. Hastalığın bu aşamalarda tespit edilmesi kemiklerde oluşan hasarların tedavisini neredeyse imkansızlaştırır. Hastalığın sebep olabileceği bu tür ileri derece risklerden kaçınmak için ilerleyen yaşlarda kişilerin yaşam tarzlarına ve beslenmelerine dikkat etmesi gerekir. Menopoz sonrası kadınların doktorlarının belirlediği aralığa göre kemik yoğunluğu testi yaptırması da dikkat edilmesi gereken bir diğer noktadır.
Osteoporoz Nedenleri Nelerdir?
Osteoblast adı verilen hücrelerin yeni kemik hücresi yapımında, osteoklast hücreleriyse kemik hücrelerinin parçalanmasında görevlidir. Yaş ilerledikçe osteoblast hücrelerinin kemik yapımı süreci kemik parçalanmasının hızına yetişemez. Bunun sonucunda kemik erimesi başlar. Düzensiz ve sağlıksız beslenme ve düzenli spor aktivitelerinin olmaması bu süreci daha da olumsuz etkiler. Bunların dışında kişide kemik erimesine neden olabilecek bazı faktörler ise şöyledir.
- Kalsiyum, fosfor ve D vitamini yetersizliği
- Kadınlarda menopoz sonrası dönemde olmak
- Yaşlılık
- Kemik erimesine olan genetik yatkınlık
- Erkeklerde cinsiyet hormonundaki düşüklük
- Tiroid hormonlarında ki bozukluk
- Menopozdan önceki dönemde yumurtalıkların aldırılması
- Steroid içerikli ilaç ve takviye kullanımı
- Spordan uzak, sigara ve alkolün fazla olduğu bir yaşam tarzı ostoporoz nedenleri arasındadır.
Osteoporoz Tedavisi Nasıl Yapılır?
Osteoporoz tedavisinde asıl amaç kemik dokularının kalitesini arttırmak, eski haline getirmek ve kemikleri güçlendirerek kırılmaya karşı direnç kazandırarak kırık oluşmasını engellemektir. Uygulanacak tedavi yöntemi hastalığın hangi düzeyde olduğuna göre değişmektedir. Son 10 yıl içerisinde yaşanan kemik rahatsızlıkları, kemik yoğunluğu testlerinin sonuçları, hastanın yaşı ve cinsiyeti gibi faktörler değerlendirilerek tedavi yöntemi planlanır.
Kemiklerde kırık meydana gelme ihtimali düşük olan kişilerde vitamin ve kalsiyum takviyeleri, düzenli beslenme ve spor aktiviteleri planlanarak kişiye uygun bir tedavi yöntemi uygulanır. Kemiklerde kırık oluşma ihtimali daha yüksek olan ileri seviye hastalarda bifosfonat ilaçları kullanılır. Kemik erimesinde sıklıkla kullanılan bifosfonat içerikli ilaçlar bazı kişilerde karın ağrısı, mide bulantısı ve mide ekşimesi gibi yan etkiler gösterebilir. Bu gibi etkilerin görüldüğü hastalarda ilaç tedavisi damar yoluyla uygulanabilir.
Osteoporoz tedavisi için kullanılan bir diğer ilaç türü monoklonal antikor ilaçlarıdır. Monoklonal antikor ilaçlar 6 ayda bir deri altından verilen ilaçlardır. İlaç kullanımı bırakıldıktan sonra bazı komplikasyonlar görülebildiği için bu ilaca uzun süre devam edebilecek kişilerde kullanılması tavsiye edilir.
Hormon ilişkili terapi yöntemiyse osteoporoz tedavisinde kullanılan diğer alternatif yöntemlerden birisidir. Özellikle kadınlarda menopozdan sonraki dönemde kullanılmaya başlayan östrojen destekleri kemik yoğunluğun korunmasında oldukça etkilidir. Bu tedavi yönteminde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta östrojen içerikli ilaçların kullanımdan kaynaklı olabilecek meme kanseri, kanda pıhtılaşma ve kalp rahatsızlığı risklerini arttırmasıdır. Tedavi bu tür riskleri barındırdığı için menopoz öncesi dönemde bile kemik yoğunluğu düşük olan ve hastalığa genetik yatkınlığı olan kişilerde oluşabilecek olumlu ve olumsuz etkiler gözetilerek önerilmelidir.
Osteoporoz Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Osteoporoz tedavi edilir mi?
Osteoporoz tedavi edilen bir hastalıktır. Osteoporoz tedavisinde amaç kemik yoğunluğu arttırmak ve kemikleri güçlendirerek kırılmaya karşı direnç kazandırmaktır.
İlaç tedavileri, düzenli beslenme, fiziksel aktiviteler, vitamin ve mineral takviyeleri tedavi yöntemlerinden bazılarıdır.
Osteoporoz hangi yaşlarda görülür?
Osteoporoz çoğunlukla ileri yaşlarda görülmeye başlasa bile genç yaşta da görülebilen bir hastalıktır. Kadınlarda menopoz sonrası dönemde ve erkeklerde 50li yaşlarda başlayabilir. Hastalığa olan genetik yatkınlık ve hastalığı etkileyecek ilaç kullanımı ya da farklı bir hastalık varsa genç yaşlarda da görülebilir.
Erkeklerde osteoporoz görülür mü?
Osteoporoz kadınlarda daha sık görülse bile ilerleyen yaşlarda erkeklerde de görülen bir hastalıktır. 50 yaşın üstündeki her 2 kadından birinde osteoporoz görülürken bu yaş aralığındaki her 5 erkekten birinde osteoporoz görülür.
