Gebelikte Yapılan Tarama Testleri

Yaklaşık 40 hafta sürecek gebelik serüveninde zorunlu ve isteğe bağlı bir takım tarama testleri yapılmaktadır. Bu testler, gebeliğin sağlıklı sürdürülebilmesi, anne ve bebeğin konforu ve sağlığı açısından büyük önem taşır. Gebelik rutin tarama testleri, ülkeler arasında farklılık gösterebilse de büyük oranda benzer özellikler taşır. Bazı testler sadece riskli gebelikler için uygun görülürken bazıları ise tüm gebelerden rutin olarak istenir. Gebelik süresince yaptıracağınız tarama testleri, tahlil, görüntüleme ya da muayene şeklinde gerçekleşmektedir.

 

Gebelik başlangıcında, hamileliğin belirlenmesi için kanda bakılan ilk test Beta Hcg hormonunun tespiti şeklindedir. Yapılan ilk kan testinde değer 0-10 mlU /ML aralığının üzerinde gerçekleşmişse gebeliğin başladığı düşünülebilir. Genel olarak kanda gebelik tespiti döllenmeden yaklaşık olarak 11 gün sonra yapılabilmektedir. İlk testten hemen sonra ikişer gün arayla toplamda üç kez Beta HCG testi yapılarak değerler kontrol edilir. Değerlerin 48-72 saat arayla yapılacak iki testte ortalama olarak iki katında fazla artış göstermesi beklenir. Değerin artmaması ya da düşüş göstermesi sağlıksız gebelik durumuna işarettir.

 

Gebeliğin kanda tespitinden hemen sonra ortalama olarak 4-6 haftalar arasında ultrason kontrolü ile gebelik kesesi izlenir. Gebelik ve yolk kesesi 7. Hafta itibari ile rahatlıkla görülebilmektedir. Kese boyutu ve şeklinin takibinden sonra gebelikte istenen rutin tarama testleri hakkında hasta bilgilendirilir. Bu aşamada 6. Haftadan itibaren kalp atışı gözlemlenmeye başlanabilir ancak bazen bu süreç geç döllenme nedeni ile 10 ya da 12. haftaya kadar uzayabilmektedir.

 

İkili Test (11. Ve 14. Haftalar)

Gebelikte yapılacak olan ilk kapsamlı tarama testi, rutin olarak 11 ila 14. haftalar arasında yapılan ikili testtir. İkili test kan tahlili ve ultrason muayenesinin kombine şeklinde uygulanmasıyla tamamlanır. Ense kalınlığı ölçümü için en ideal haftalar olduğu bilinen 11. Ve 14. Haftalar arasında doğum uzmanı tarafından ultrason muayenesi yapılır. Yan bir şekilde kesit alınan baş bölgesinde ensenin hemen arkasında görüntülenen şeffaf alan ölçülerek, anne adayından alınan kan testinden elde edilen HCG ve PAPP-A sonuçları ile birlikte değerlendirilir. Bu değerlendirme sonucu bazı istatiksel bilgiler olarak anne adayına aktarılmaktadır. İkili test sonucunu etkileyen diğer unsurlar ise anne adayının yaşı ve içinde bulunduğu gebelik haftası olacaktır. Bilgisayar ortamında girilen tüm bu veriler neticesinde ikili test sonucu oluşturulur. Bu test, kromozom anomalilerini yüksek oranda belirleyebilen oldukça başarılı bir testtir. Ortalama olarak her 100 kromozom bozukluğuna sahip bebekten 90 kadarını başarı ile tespit edebilmektedir. İkili test sonucu down sendromu riski 1/20’ten çok olarak tespit edilmişse ya da yapılan ense kalınlığı ölçümünde sonuç 3mm değerinden yüksek bulunmuşsa ileri düzey bazı test ya da yöntemler doktor tarafından istenebilmektedir.

 

Üçlü Test (16. Ve 18. Haftalar)

Kan tahlili ile bakılan HCG, E3 ve AFP değerlerinin annenin yaşı ve gebelik haftası ile birlikte değerlendirildiği üçlü test, trizomi 18 ve down sendromu riskleri hakkında bilgi verici rutin bir testtir. Kadın doğum doktorunuz tarafından ikili test sonucunuza göre üçlü test yerine amniyosentez önerilebilir ya da üçlü teste gerek görülmeyebilir.

 

Dörtlü Test (16. Ve 18. Haftalar)

Kanda HCG, AFP ve E3 değerlerine ek olarak İnhibin-A seviyesinin de kontrol edildiği bu kombine test, üçlü teste nazaran daha doğru sonuçlar verir. Ancak gebelik haftasının ilerlemiş olması nedeni ile genel olarak dörtlü test yerine ikili test sonuçları daha büyük önem taşır. Erken dönemde yapılacak tespitlerin bu aşamada önemi büyük olduğundan ikili ve eğer doktorunuz tarafından talep edilmişse üçlü ve dörtlü tarama testlerini atlamamanız önemlidir.

 

NIPT Testi (10. Hafta Sonrasında)

Özellikle son yıllarda sıklıkla tercih edilen bu test özellikle ileri yaş nedeniyle ikili test sonuçlarında yüksek risk saptanan anne adaylarına tavsiye edilmektedir. Anneden alınan kan örneğinde bebeğin DNA sı tespit edilerek bazı rahatsızlıklar yönünden incelenir. %98 üzerinde doğru sonuç veren bu tarama testinin fiyatı diğer testlere nazaran daha yüksek olduğundan zorunlu değil ancak tavsiye edilen tarama testleri arasında sayılabilir. NIPT testi ile cinsiyet tespiti yapılabilmesi mümkün olmakla birlikte genel olarak bu bilginin hasta ile paylaşılması yasal değildir.